متخصص طب فیزیک و توانبخشی (Physiatrist) یا فیزیاتر، بر بهبود کیفیت زندگی و عملکرد بیماران با مشکلات حرکتی، عصبی، و عضلانی اسکلتی تمرکز دارد. هدف این تخصص، بازیابی عملکرد و کاهش درد برای بیمارانی است که با اختلالات مختلفی مانند آسیب‌های جسمی، بیماری‌های مزمن، و ناتوانی‌های حرکتی مواجه هستند. در ادامه، خدمات اصلی که توسط متخصص طب فیزیک و توانبخشی ارائه می‌شود، آورده شده است:

خدمات ارائه شده توسط متخصص طب فیزیک و توانبخشی

1. ارزیابی و تشخیص

ارزیابی اولیه

تاریخچه پزشکی کامل: شامل بررسی سابقه بیماری، آسیب‌های قبلی، و وضعیت فعلی بیمار.

معاینه فیزیکی جامع: ارزیابی عملکرد عضلانی، عصبی، و اسکلتی.

بررسی توانایی‌های عملکردی: ارزیابی توانایی انجام فعالیت‌های روزمره و عملکرد شغلی.

تست‌های تشخیصی

تصویربرداری: مانند X-ray، MRI، و CT scan برای بررسی وضعیت ساختاری و ناهنجاری‌ها.

الکترومیوگرافی (EMG): برای ارزیابی عملکرد عصب و عضله.

مطالعات هدایت عصبی: بررسی اختلالات عصبی محیطی.

2. برنامه‌ریزی و مدیریت درمان

برنامه‌های توانبخشی و درمانی

فیزیوتراپی: تمرینات و تکنیک‌های تقویتی، انعطاف‌پذیری، و تعادلی.

کاردرمانی: برای بهبود مهارت‌های زندگی روزمره و فعالیت‌های شغلی.

گفتاردرمانی: برای مشکلات بلع و گفتاری.

درمان‌های شغلی و فعالیت‌درمانی: تمرکز بر بهبود عملکرد در محیط کار و زندگی.

مدیریت درد

تکنیک‌های مدیریت درد: مانند بلوک‌های عصبی، تزریق‌های داخل مفصلی، و درمان‌های دارویی.

درمان‌های غیر دارویی: مانند تحریک الکتریکی عصب (TENS)، اولتراسوند، و گرما/سرما درمانی.

3. استفاده از تکنولوژی‌های کمکی و وسایل

وسایل کمک حرکتی

ارتزها و پروتزها: طراحی و تنظیم وسایل کمکی برای بهبود حرکت و عملکرد.

وسایل کمکی برای فعالیت‌های روزانه: مانند عصا، واکر، و ویلچر.

تکنولوژی‌های کمکی

دستگاه‌های تحریک الکتریکی عملکردی (FES): برای بهبود حرکت و قدرت عضلانی.

رباتیک و تکنولوژی‌های پیشرفته: برای توانبخشی و بهبود عملکرد حرکتی.

4. مدیریت بیماری‌های مزمن و ناتوانی‌ها

اختلالات اسکلتی و عضلانی

دردهای مزمن: مانند درد کمر، درد گردن، و دردهای مفصلی.

اختلالات التهابی: مانند آرتریت.

آسیب‌های ورزشی و تروما: مدیریت و توانبخشی آسیب‌های ناشی از ورزش و آسیب‌های جسمی.

بیماری‌های عصبی

مولتیپل اسکلروزیس (MS): مدیریت علائم و توانبخشی.

سکته‌های مغزی: برنامه‌های توانبخشی برای بازیابی عملکرد.

آسیب‌های نخاعی: توانبخشی برای بهبود استقلال و عملکرد.

اختلالات عضلانی-اسکلتی ارثی و اکتسابی

دیستروفی‌های عضلانی: برنامه‌های توانبخشی و مدیریت علائم.

بیماری‌های استخوانی: مانند پوکی استخوان و استئوآرتریت.

5. مشاوره و آموزش بیمار

تکنیک‌های مراقبت شخصی: برای مدیریت درد و بهبود عملکرد.

استفاده از وسایل کمکی: برای بهبود استقلال در فعالیت‌های روزمره.

تغییرات سبک زندگی: راهنمایی در مورد فعالیت‌های فیزیکی و تغییرات رژیم غذایی.

حمایت روانی و اجتماعی

مشاوره روانی: برای کمک به مقابله با استرس و نگرانی‌های مربوط به ناتوانی.

حمایت اجتماعی: ارائه منابع و اطلاعات برای پشتیبانی اجتماعی و خانوادگی.

6. مشاوره در محیط‌های خاص

مشاوره در محل کار

ارزیابی محل کار: برای بهبود وضعیت فیزیکی و ارگونومیک محیط کار.

اصلاحات محیط کاری: پیشنهاد تغییرات در محل کار برای کاهش خطر آسیب‌های شغلی.

مشاوره در ورزش و فعالیت‌های فیزیکی

پیشنهاد برنامه‌های تمرینی: برای ورزشکاران و افراد فعال به منظور پیشگیری از آسیب و بهبود عملکرد.

بازگشت به ورزش پس از آسیب: برنامه‌های توانبخشی و مدیریت بازگشت به فعالیت.

7. همکاری بین رشته‌ای و هماهنگی درمان

تیم‌های چند رشته‌ای

هماهنگی با سایر متخصصان: شامل جراحان ارتوپدی، متخصصان مغز و اعصاب، و فیزیوتراپ‌ها.

هماهنگی مراقبت: اجرای طرح‌های مراقبتی جامع و هماهنگ برای مدیریت مشکلات بیمار.

مشارکت در برنامه‌های درمانی گروهی

گروه‌های درمانی و توانبخشی: برنامه‌های گروهی برای حمایت و انگیزه بیماران.