تعویض مفصل زانو در زنجان

امروزه با تغییر سبک زندگی انسان، بیماری ها و مشکلات پزشکی نیز تغییر کرده است. مفصل زانو یکی از پیچیده ترین قسمت های بدن است و به سبب محل قرارگیری آن، در معرض آسیب و ضربه های شدیدی قرار دارد. دردها و ناراحتی های مربوط به مفصل زانو در سال های اخیر بسیار شایع شده است اما خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی در کنار دانش ساخت پروتز های کارآمد،عمل تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی زانو) به یکی از موفقیت آمیزترین عمل های جراحی تبدیل شده است.

تعویض مفصل زانو چیست؟

وجود بافت انعطاف پذیر و ارتجاعی غضروفی در انتهای استخوان ها یعنی محل قرار گیری مفصل، موجب تسهیل حرکت آنها می شود. اما در اثر تخریب تدریجی غضروف، اصطکاک افزایش یافته و نهایتا سبب ساییدگی استخوان ها و بروز درد شدیدی در ناحیه ی زانو می شود. در این موارد با انجام عمل تعویض مفصل زانو توسط پزشک جراح متخصص ارتوپد، به بهبود وضعیت بیمار کمک خواهد شد.

کاندیدای مناسب تعویض مفصل زانو کیست؟

تعویض مفصل به ویژه مفاصل زانو و لگن از موفقیت آمیزترین اعمال جراحی در سراسر دنیا می باشد. با این حال پزشکان ارتوپد در مراحل اولیه، درمان های غیر جراحی مانند فیزوتراپی و دارویی را آغاز می کنند. در برخی از این افراد درمان های اولیه تاثیری نداشته و عملکرد طبیعی زانو باز نمی گردد. همچنین درد، در ناحیه زانو در همه حال؛ حتی زمان استراحت ادامه دارد. به این ترتیب این افراد کاندیدای اصلی عمل جراحی تعویض مفصل زانو هستند.

کسانی که درد شدید و بی وقفه ای را در زانو حس می کنند
افرادی که دچار محدودیت حرکتی شده اند
کسانی که زانویشان دچار بدشکلی شده است
افرادی که در همه حال حتی زمان استراحت درد زانو دارند
کسانی که درمان غیر جراحی بر روی آنها تاثیری نداشته است.

هدف از جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

ساییدگی مفصل زانو، سبب نزدیک شدن فاصله ی استخوان ها با یکدیگر شده و تماس آنها با یکدیگر دامنه ی حرکتی زانو را به شدت کاهش می دهد. علاوه بر محدود شدن فرد در انجام فعالیت های روزمره مانند بالا رفتن از پله، بیمار متحمل درد شدید در ناحیه ی زانو خواهد بود. تعویض مفصل زانو، در این افراد، درد ناشی از ساییدگی، روماتیسم، تخریب مفصل و آرتروز زانو را از بین برده و پس از مدتی کوتاه، بیمار به فعالیت های روزمره خود بازمی گردد.

علت تعویض مفصل زانو چیست؟

از بین رفتن غضروف، ساییدگی مفصل، التهاب آن و در نهایت موثر نبودن درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، ورزش های مخصوص و داروهای خوراکی، علت اصلی تعویض مفصل زانو می باشد. در این مرحله پزشک متخصص ارتوپد با انجام عمل جراحی و استفاده از پروتزهای مصنوعی مخصوص به بهبود وضعیت بیمار کمک کرده و پس از گذشت دوره ی نقاهت درد زانو به طور کامل از بین خواهد رفت.

اما چه مواردی سبب از بین رفتن غضروف و ساییدگی استخوان ها می شود؟

ضربه و آسیب به زانو: مفصل زانو اغلب در اثر حوادث غیر مترقبه مانند تصادفات رانندگی دچار آسیب می شود.
روماتیسم مفصلی: و یا آرتریت روماتوئید، بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی فرد به بافت پوششی مفاصل حمله کرده و باعث التهاب آن می شوند.
آرتروز: از بین رفتن غضروف سبب ساییدگی استخوان ها با یکدیگر شده و التهاب و درد شدیدی را به همراه دارد
پوکی استخوان: با افزایش سن، شانس شکستگی و التهاب استخوان ها افزایش یافته و در برخی موارد سبب از بین رفتن مفصل زانو می شود.

انواع پروتزهای به کار رفته در عمل تعویض مفصل زانو:

پروتز ها بر اساس جنس به 4 نوع تقسیم می شوند:

سرامیک بر روی پلاستیک
سرامیک بر روی سرامیک
فلز بر روی پلاستیک
فلز بر روی فلز

پروتز مورد استفاده در جراحی تعویض مفصل زانو از 3 بخش تشکیل می شود:

بخشی که به استخوان ران مربوط می شود (فمورال)
قسمتی که به استخوان ساق متصل می شود (تیبیال)
و ناحیه ای که به استخوان کشکک می رسد. (پاتلار)

انواع مختلف جراحی تعویض مفصل زانو:

پزشک جراح ارتوپد با در نظر گرفتن شرایط مفصل زانوی آسیب دیده در 3 بخش اصلی زانو یعنی میانی، جانبی و کاسه زانو؛ یکی از انواع جراحی ها را برای کمک به بهبود وضعیت بیمار و تعویض مفصل زانو انتخاب خواهد نمود

جراحی تعویض مفصل زانو به صورت جزئی:

این نوع جراحی در سن های مختلف قابل انجام بوده و بسته به میزان سلامتی اجزای مفصل مانند رباط ها و میزان آسیب دیدگی بخش های مختلف زانو توسط پزشک انتخاب می شود.
جراحی تعویض مفصل زانو به صورت کامل:

این نوع جراحی اغلب با تعویض کامل بخش های سطحی از انتهای استخوان ران، استخوان ساق پا و یا تعویض سطح زیرین کاسه زانو انجام می گیرد.

تا چه سنی می توان جراحی تعویض مفصل زانو را انجام داد؟

مطالعات انجام داده شده نشان می دهد مناسب ترین سن تعویض مفصل زانو 60 تا 80 سالگی می باشد.
سن بیمار یکی از اصلی ترین عوامل تعیین کننده در انجام عمل جراحی می باشد. معمولا پزشکان، جراحی را در افراد پایین تر از 50 سال توصیه نمی کنند. اما به طور کلی شرایط بیمار، درد و ناتوانی ناشی از مشکلات زانو در تصمیم پزشک موثر خواهد بود.

آیا همزمان با عمل تعویض مفصل زانو میشود عمل پای پرانتزی یا ضربدری را هم انجام داد؟

بله. در اینگونه موارد خاص تکنیک و تجربه پزشک بسیار اهمیت دارد که با در نظر گرفتن شرایط، تصمیم نهایی را خواهد گرفت.

آیا پیش از انجام عمل تعویض مفصل زانو مراجعه به دندانپزشک ضرورت دارد؟

بله، لازم است پیش از انجام عمل از سلامت دندان ها اطمینان حاصل نمود چرا که در غیر این صورت عفونت به محل جراحی منتقل شده و مشکل ساز خواهد شد.

عوارض تعویض مفصل زانو چیست؟

با وجود ریسک پایین این عمل نسبت به سایر عمل های جراحی در انسان، همچنان احتمال بروز عوارض، وجود دارد. اما تکنیک پزشک، انتخاب سایز و نوع مناسب پروتز، عوارض را به حداقل خواهند رساند:

بروز عفونت های جزئی در محل جراحی که با مصرف آنتی بیوتیک ها و رعایت بهداشت به راحتی برطرف می شود
بروز عفونت های عمیق در ناحیه مفصل: در این موارد معمولا عمل جراحی مجدد انجام می شود.
آسیب و یا ترک خوردگی استخوان های اطراف: ممکن است حین انجام عمل اتفاق افتد
درد در ناحیه ی مفصل مصنوعی: این درد ناشی از لقی پروتز در محل جراحی می باشد.
در رفتگی و شل شدن پروتز: امکان خارج شدن پروتز از محل اتصال با استخوان وجود دارد و در برخی از موارد بدون نیاز به عمل مجدد ترمیم می شود.
وجود لخته خونی در محل جراحی: از شایع ترین عوارض جراحی تعویض مفصل زانو می باشد که به راحتی و با تجویز داروهای لازم برطرف خواهد شد.
محدودیت حرکت در ناحیه ی مفصل مصنوعی زانو (محدودیت در نوع نشستن و…)
آسیب دیدگی عروق و اعصاب اطراف محل جراحی
تفاوت طول پاها نسبت به هم

مزایای عمل تعویض مفصل زانو چیست؟

یکی از مهم ترین مزایای تعویض مفصل زانو تسکین درد شدیدی است که در واقع عامل اصلی مراجعه به پزشک و انجام عمل جراحی بوده است. در مرحله ی بعد؛ بهبود وضعیت جسمانی بیمار سبب بازگشت وی به انجام فعالیت های روزانه می شود که به خودی خود در روحیه و سطح رضایت فرد، تاثیرگذار خواهد بود.

مراقبت های پس از انجام عمل تعویض مفصل زانو چیست؟

مصرف به موقع داروهای تجویز شده ( مسکن، آنتی بیوتیک و داروهایی که مانع ایجاد لخته خونی می شوند)
مصرف داروهای مکمل مانند قرص آهن و ویتامین ها (با مشورت پزشک)
جلوگیری از رسیدن آب و رطوبت به محل زخم در زمان استحمام
استفاده نکردن از پله تا چند ماه نخست پس از تعویض مفصل زانو
بازگشت به محل کار با مشورت پزشک (حداقل 2 ماه پس از عمل)
انجام دقیق و به موقع حرکات ورزشی در منزل
حضور در جلسات فیزیوتراپی به صورت مستمر
مصرف مواد مغذی به خصوص میوه و سبزیجات
قرار دادن نشیمنگاه صندلی بالا تر از حد معمول
رعایت بهداشت و رسیدگی به محل جراحی
دقت در نحوه راه رفتن، نشستن و خوابیدن
پیاده روی روزانه در منزل به دفعات بالا
شروع رانندگی با مشورت پزشک
تعویض به موقع بانداژ

دوره ی نقاهت عمل تعویض مفصل زانو به چه شکل است؟

لازم است بیمار در مدت زمان نقاهت، استراحت کرده و از انجام فعالیت های سنگین بدنی جدا خودداری نماید. با این وجود، سرعت بهبودی در تمام افراد به یک میزان نیست. در صورت تایید پزشک بیمار می تواند پس از گذشت 4 الی 6 هفته به فعالیت های عادی خود بازگردد. لازم است در دوره ی نقاهت به نکات زیر توجه فرمایید:

استفاده از عصا و یا واکر هنگام راه رفتن
فشار نیاوردن به زانو در هنگام بلند شدن
فشار وارد نکردن به زانو در هنگام خواب
آویزان نکردن پا در هنگام نشستن
استفاده نکردن از پله

طول درمان و دوره ی ریکاوری پس از عمل به چه میزان است؟

درصد قابل توجهی از بیماران ( نزدیک به 98%) پس از گذشت مدت کوتاهی پس از تعویض مفصل زانو بسته به نوع فعالیت و شغلی که دارند می توانند پس از 1 ماه به فعالیت حرفه ای خود بازگردند.

درد پس از عمل به چه شکل است؟

احساس درد پس از انجام عمل تعویض مفصل زانو امری طبیعی است که با گذشت دوره ی نقاهت این احساس نیز از بین خواهد رفت. اما در تعدادی از بیماران تورم، تب، قرمزی محل جراحی به همراه احساس درد، به صورت فزاینده افزایش یافته و سبب آزردگی بیمار می شود بنابراین لازم است این مسئله سریعا با پزشک در میان گذاشته شود تا در صورت لزوم اقدامات بعدی انجام پذیرد.

عمل تعویض مفصل لگن چند ساعت طول میکشد:

عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران معمولا از یک تا سه ساعت طول میکشد. پس از انجام جراحی، پزشک جراح لوله هایی را در محل عمل قرار میدهد تا به وسیله آنها خونهای اضافی ای که در محل جراحی باقی مانده اند یا احتمال دارد که در چند ساعت اولیه بعد از جراحی در محل عمل جمع گردند را به بیرون از بدن منتقل کند.

ورم پا بعد از عمل تعویض مفصل لگن:

یکی از علائم بالقوه خطرناک بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران میتواند تورم ساق باشد. زیرا میتواند نشانگر لخته شدن خون در رگ های ساق پا باشد.
لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق یکی از عوارض ممکنِ تعویض مفصل ران به شمار میرود.
لخته شدن خون یکی از عوارض ممکن عمل تعویض مفصل ران به شمار میرود. این لخته ها وقتی خطرناک میشوند که از رگ محل تشکیل جدا شده و توسط جریان خون به قلب بیمار و سپس به شریان های ریوی وارد شوند.
این لخته ها میتوانند باعث مسدود شدن مویرگ های ریوی شوند که پیامد آن اختلال شدید در همودینامیک قلبی ریوی است و در موارد شدید ممکن است منجر به مرگ بیمار هم بشود.
هرچند بروز عارضه خطرناک آمبولی ریوی میتواند بدون بوجود آمدن لخته در ورید های ساق (و به علت ایجاد لخته در ران یا لگن) باشد با این حال دیده شدن علائمی از ایجاد شدن لخته در وریدهای ساق علامت هشدار دهنده ای می باشد چون در این شرایط احتمال رخ دادن آمبولی ریوی به شدت بالا است.
دلیل اهمیت تورم در ساق پا به این موضوع که یکی از علائم لخته شدن خون در وریدهای ساق همین تورم یا ورم ساق است باز میگردد.

لنگش بعد از عمل تعویض مفصل لگن:

با تخریب مفصل ران در ناحیه لگن، بیمار دچار درد در این ناحیه و به موجب آن لنگش در راه رفتن میگردد. بیمار تلاش میکند هنگام راه رفتن و حرکت کردن به اندام آسیب دیده فشار کمتری وارد شود تا درد کمتری حس کند و در نتیجه نمیتواند به خوبی گام بردارد و دچار لنگش میگردد.
این درد پس از جراحی تعویض مفصل بطور کامل و یا تا حد زیادی از بین میرود.

تعویض مفصل زانو با لیزر:

تعویض مفصل زانو با لیزر یکی از راه های درمانی مطمئن است پس از عمل، بیماران درد کمتری را حس خواهند کرد. و استفاده از لیزر به سبک دقت بالا آسیب کمتری به بافت های اطراف می زند و تا حدامکان مفصل طبیعی بیمار حفظ خواهد شد.

آسیب کمتر به اعصاب نواحی اطراف جراحی وارد می شود
همچنان امکان بهره مندی بیمار از تکنیک سلول های بنیادی وجود خواهد داشت
بدون خونریزی

جایگزین تعویض مفصل زانو چیست؟

همانطور که اشاره شد به دلیل شدت تخریب مفصل زانو، درمان های غیر جراحی در تعدادی از بیماران اثرگذار نیست و با بررسی شرایط فرد به ویژه سن او پزشک تصمیم به تعویض مفصل زانو خواهد گرفت. اما اگر سن مفصل فرد از سن شناسنامه ای او بسیار بالاتر بود و درمان های فیزیوتراپی و دارویی اثری نداشت پزشک چه جایگزینی برای عمل جراحی در نظر خواهد گرفت؟

تزریقات داخل مفصل زانو در بیمارانی با رنج سنی 40 تا 50 سالگی انجام می شود.

ورزش و فیزیوتراپی بعد ازعمل

انجام ورزش های توصیه شده توسط پزشک معالج از روز پس از جراحی آغاز شده و لازم است بیمار برای تقویت عضلات پا و افزایش بازدهی عمل تعویض مفصل زانو تمام جلسات فیزیوتراپی را به موقع شرکت کند.

برای مشاهده بهترین متخصصان تعویض مفصل زانو در زنجان کلیک کنید.